WikidataCon 2019: de conferentie voor open data enthousiastelingen

Op 25 en 26 oktober vond de tweede editie van WikidataCon plaats in Berlijn. Meer dan 250 Wikidata-enthousiastelingen namen deel aan het uitgebreide programma dat was opgesplitst in verschillende sessies gericht op inspiratie, verdieping en het daadwerkelijk werken aan Wikidata-gerelateerde projecten. Olaf Janssen is GLAMwiki-coördinator bij de Koninklijke Bibliotheek en vertelt over zijn ervaringen.

Lessen van WikidataCon 2019

'Enerzijds valt me als Wikidata-enthousiasteling heel erg op hoeveel positiviteit en energie er rond Wikidata en in de community is. En had ik de bereidheid om elkaar te helpen en kennis uit te wisselen al genoemd? Zo wordt tijdens de conferentie altijd de verjaardag van Wikidata gevierd en dan zijn er dus ontwikkelaars die tools en leuke dingen hebben gemaakt die ze aan Wikidata cadeau doen. Dat ontroert me gewoon bijna. Natuurlijk heeft Wikidata nu nog zijn tekortkomingen, maar de bereidheid het beter te maken is hartverwarmend.

Als je Wikidata vergelijkt met andere Linked Open Data (LOD) platformen valt me in positieve zin op dat het in essentie niet gaat om de data, maar juist om alles wat eromheen zit. Wikidata is soms nog uitermate onontwikkeld, bijvoorbeeld in de modellering van bibliografische informatie over boeken. Maar als je dan verder kijkt: over de werking van Wikidata is relatief veel documentatie, het heeft een gebruiksvriendelijke userinterface, iedereen kan bijdragen, er is een actieve community met conferenties, en Wikidata is gratis, je hoeft geen (betaald) abonnement te nemen. Bij andere platforms heb je bovendien veel minder de mogelijkheid om als individuele gebruiker bij te dragen. Het is echt de Wiki-way vertaalt naar een LOD-platform.

Alles begint bij Wikidata

Een andere belangrijke les vanuit mijn positie als GLAMwiki-coördinator van de KB is dat alles eigenlijk zou moeten beginnen bij Wikidata. Voorheen als ik een beelddonatie deed, was de afbeelding het uitgangspunt en construeerde ik daar de metadata bij. Sinds ik met Wikidata werk is dit omgedraaid: het begint net als in de bibliotheekwereld bij de metadata. Eerst zorg je ervoor dat de beschrijvingen en links in Wikidata op orde zijn, dan ga je op basis daarvan de metadata op Commons toevoegen. Niet dat je op Wikidata elk plaatje uit een boek of atlas moet willen beschrijven, maar metadata die je normaliter onder een afbeelding uit Commons zou zetten, zet je eerst op Wikidata en wordt vanuit daar aan Commons toegevoegd. Het is nu bijvoorbeeld mogelijk om via een kort sjabloontje automatisch metadata uit Wikidata in Commons te plakken. Bij dit getijdenboek uit onze collectie maken we daar gebruik van. Je zet je metadata één keer goed in Wikidata, daarna heb je er op Commons geen omkijken meer naar. Dat scheelt veel dubbel werk.'

Wikidata Commons contributions for GLAM organisations

'Op vrijdag hield Andrew Lih (User:Fuzheado) , die werkt voor het Metropolitan Museum of Art, zijn presentatie 'Wikidata Commons contributions for GLAM organisations'. Hij liet daarin zien dat alle topstukken van het museum op Wikidata zijn omschreven, en welke analyses daardoor mogelijk zijn. Niet alleen op Wikidata maar ook met software voor statistische grafieken, zodat je meer inzicht kunt krijgen in je eigen collectie en b.v. de mensen die eraan gekoppeld zijn. Dit inspireerde mij om de eigen topstukken van de KB ook goed in Wikidata te gaan zetten en dergelijke statistieken te genereren. Daarnaast zat zijn presentatie vol met slides met alleen maar coole tools waarvan ik het bestaan niet wist. Het was ook extreem druk tijdens deze sessie, de mensen stonden ervoor in de rij. Gelukkig is de hele sessie ook op video opgenomen, dus als je er niet bij was, kun je hem nog terugkijken.'

Nieuwe ontwikkelingen: Wikibase

'Tijdens de conferentie waren er ook relatief veel sessies gewijd aan Wikibase, de databasestructuur achter Wikidata die je ook kunt omvormen om je eigen database op te zetten. Het opzetten van zo'n Wikibase is nogal intimiderend als je geen techneut bent. Een van de meest hoopvolle ontwikkelingen is dat er nu een hosted Wikibase is. Via wbstack.com kun je zo’n Wikibase aanvragen en dan zelf optuigen. Dat is heel handig om mensen te laten kennismaken en ermee te laten spelen. Het is nog in een vroeg stadium, invite-only voorlopig, er wordt ook nog veel feedback gegeven vanuit de eerste gebruikers, maar het is zeker interessant om in de gaten te houden.’

Uitproberen naar aanleiding van WikidataCon

'Je kunt sinds enige tijd in Commons afbeeldingen taggen met de Wikidata eigenschap 'beeldt af' (P180). Dat zijn we nu aan het doen voor onze Atlas de Wit. Daarvoor gebruiken we o.a. de ISA-tool.

Ook ben ik bezig het album amicorum - een vriendenboek, een soort poëzie-album voor 17de eeuwse rijkelui - van Jacob Heyblocq helemaal in Wikidata op te nemen. Iedere bijdrage in dat album krijgt binnenkort een apart Wikidata-item, zo staat er een schetsje van Rembrandt in, of bijdragen van Jacob Cats en Vondel. Het album heeft door heel Nederland gereisd, Jacob ging op bezoek bij al die verschillende kunstenaars. Ik wil met behulp van Wikidata een visualisatie maken van die reis van het album, of het netwerk van makers die aan album hebben bijgedragen inzichtelijk maken. Maar ook zaken als de man/vrouw-verdeling van de bijdragers, hoe oud ze waren toen ze bijdroegen, welke beroepen of bezigheden ze hadden. En als ik dit voor dit specifieke album gedaan heb, zou het fraai zijn om dat ook voor de andere vriendenboeken uit de KB-collectie te gaan doen en hiertussen ook weer links aanbrengen, beroemde mensen schreven indertijd allemaal in elkaars album.'

Beginnen met delen op Wikidata: niet lullen maar poetsen

'Begin gewoon een eigen project! Bedenk eerst welke data je in Wikidata wilt zetten en ga meteen aan de slag. Al doende moet je het leren, je kan wel alles over Wikidata lezen en bekijken, maar handigheid en ervaring met Wikidata krijgen is vooral een kwestie van pielen en uitproberen.

Begin met het aanmaken van een paar WD-items over de objecten (dingen, entiteiten) waar je aan wilt werken, op die manier leer je hoe je een LOD-beschrijving van zo'n object eruit kan gaan zien. Zorg daarbij dat je ook links kunt leggen tussen de items die je aan het beschrijven bent, en heb oog voor de gerelateerde entiteiten die bij je data hoeren, zoals personen, organisaties, gebeurtenissen of locaties. Bij het beschrijven van alle openbare bibliotheken in Nederland heb ik bijvoorbeeld de vestigingen beschreven als onderdeel van een overkoepelende organisatie, zie bijvoorbeeld de OBA.

Kijk daarna of je Sparql-queries kunt maken waarmee je je data weer uit Wikidata kunt halen, hiermee kun je ook je data(model) testen en bekijken of de vragen die je wilt stellen aan je data ermee beantwoord worden. Zo niet, dan pas je je data(model) aan. Het is een kwestie van iteratief uitproberen en je leert op die manier ook de rare afwijkingen in je data kennen.

Sommige dingen passen niet meteen mooi in je initiële model, en die rare afwijkingen kun je gebruiken om je datamodel beter, dieper en/of rijker te maken. Als het model eenmaal op orde is, kun je ook kaartjes gaan maken (voorbeeld) of image galleries (voorbeeld). Het is de Rotterdamse aanpak: niet lullen maar poetsen en dat kan ook op Wikidata. Er is geen betere vervanging voor het zelf doen.'

Meer leren van Olaf?

Tijdens de Wikimedia Techstorm laat hij zien hoe je op basis van Wikidata kaarten kunt maken die niet alleen op Wikimedia-projecten maar ook off-Wiki te gebruiken zijn. Deze workshop heeft hij ook op WikidataCon gegeven. Kan je niet aanwezig zijn bij de Techstorm? Dan kun je de hele workshop zelf doorlopen via Github. Olaf hoort graag je feedback op deze cursus.

Het volledige programma van WikidataCon en alle sessies zijn terug te vinden via de website: https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:WikidataCon_2019/Documentation