Leerlingen schrijven Wikipedia-artikelen over Friese vrouwen

Wikipedia is ‘s werelds grootste internet-encyclopedie; wereldwijd schrijven er maandelijks duizenden mensen aan Wikipedia (in 328 verschillende talen) en miljoenen mensen maken dagelijks vrij gebruik van de informatie die er te vinden is. Het is het grootste internationale samenwerkingsproject op het gebied van kennis en educatie. Er is dan ook ontzettend veel informatie op te vinden. Ook in het Fries. Echter, het aantal biografieën over vrouwen op de Friestalige Wikipedia (geldt ook voor de Nederlandstalige Wikipedia) kan beter. Drie Friese organisaties hebben daarom de handen ineen geslagen en zijn in 2022 het driejarige project ‘WikiWomen’ gestart. Het gaat om onderwijsorganisatie en uitgeverij Afûk, Learning Hub Friesland en het Mercator Europees Kenniscentrum van de Fryske Akademy. Zij willen graag meer vrouwen toevoegen aan de Friestalige Wikipedia en werken hiertoe samen met middelbare scholen. Dit is onderdeel van een internationaal samenwerkingsproject WikiWomen: in Ierland en Baskenland lopen vergelijkbare activiteiten. Benieuwd naar het project en de ervaringen, gingen we in gesprek met Mirjam Veilinga, projectleider Taalpromotie en internationale projecten bij Afûk.

Hoe (en wanneer) is het project WikiWomen ontstaan?

Het project WikiWomen is een zogenaamd Erasmus+-project. We hebben de aanvraag in 2021 ingediend samen met de partners uit Ierland en Baskenland en we zijn echt van start gegaan in 2022. Het idee voor het project is ontstaan naar aanleiding van een interview dat Rebecca O’Neill van Wikimedia Ierland gaf over de gendergap binnen Wikipedia. Simon Tubb van Learning Hub Friesland hoorde dat en is toen na gaan denken over een mogelijk project. Omdat hij het interessant vond om de gendergap, onderwijs en kleine talen met elkaar te verbinden is hij bij de Afûk terechtgekomen. Wij ontwikkelen onderwijsmethoden voor het Fries en promoten de Friese taal en cultuur in de breedste zin van het woord. Daarnaast is ook het Mercator Europees Kenniscentrum voor Meertaligheid en Taalleren in Leeuwarden een Friese partner. De buitenlandse partners bestaan uit Wikimedia Ierland en Wikimedia Baskenland en twee middelbare scholen uit resp. Ierland en Baskenland. Via de Afûk zijn er ook twee Friese middelbare scholen aan het project verbonden: het Drachtster Lyceum en Singelland Burgum.

Wat is de bedoeling van het project?

Het doel van het project is om leerlingen van de bovenbouw van het voorgezet onderwijs te stimuleren om artikelen te leren schrijven voor Wikipedia in hun minderheidstaal, en zich daarbij te richten op biografieën over vrouwen. Ze leren daardoor onderzoek te doen, bepalen welke bronnen geschikt zijn, wat de gendergap is en beter te schrijven in hun minderheidstaal. Door de uitwisseling met leerlingen uit Ierland en Baskenland leren ze ook meer over de taal en cultuur daar. Ook de docenten komen door het project meer te weten over Wikipedia, hoe dat te gebruiken in de klas en ook hoe de docenten in de andere regio’s omgaan met hun taal, schrijfonderwijs en digitale kennis. Voor het project worden toolkits ontwikkeld voor leerlingen, docenten en GLAM’s (Galeries, Libraries, Archives, Museums). In Friesland werken we daarvoor samen met Tresoar (Provinciaal archief en bibliotheek).

Hoe is de samenwerking met middelbare scholen in Ierland en Baskenland ontstaan?

De samenwerking met de scholen in Ierland en Baskenland is tot stand gekomen met behulp van Wikimedia Ierland en Wikimedia Baskenland. Zij hebben al Wikipedia-onderwijsprogramma’s ontwikkeld voor die doelgroep en hadden zodoende al contact met verschillende scholen.

Hoe ervaren de leerlingen het schrijven aan Wikipedia? Wat valt mee en wat valt tegen?

De leerlingen zijn nu een aantal weken aan het schrijven aan hun artikel. Wat de leerlingen vooral heel leuk vinden aan het project is het effect dat hun onderzoek heeft: nadat ze het artikel hebben geschreven, staat het online en kan iedereen ter wereld er gebruik van maken. Dat geeft toch even dat extra stukje motivatie en maakt het vooral erg zinvol om het onderzoek te doen.

Dat onderzoek doen is tegelijk ook het lastigst voor de leerlingen. Als je iets wilt weten Google je het vaak of zoek je het op op Wikipedia, maar waar vind je die informatie als het (nog) niet online staat? Waar begin je met zoeken naar bronnen, hoe bepaal je of iets betrouwbaar is en relevant voor jouw Wikipedia-artikel?

Wat zijn de resultaten tot nu toe?

De eerste artikelen moeten nog gepubliceerd worden. Het belangrijkste resultaat op dit moment is dat er een groep leerlingen bezig is met het nadenken over de gendergap, bronnenonderzoek, het schrijven van biografieën over vrouwen en het gebruik van hun minderheidstaal. In de loop van het project hopen we uiteraard dat er artikelen gepubliceerd zullen worden en dat de leerlingen die mee hebben gedaan aan het project ook enthousiast blijven en doorgaan met het schrijven voor Wikipedia.

Wat zijn de plannen voor de (nabije) toekomst?

Eind maart staat de eerste uitwisseling met leerlingen op het programma. Zes Friese leerlingen van het Drachtster Lyceum gaan dan naar Ierland, waar ook een groep leerlingen uit Baskenland zal zijn. Met elkaar zullen ze hun artikelen verder uitwerken, vertalen en uitwisselen met behulp van het lesmateriaal dat binnen het project ontwikkeld is. De voorbereidingen hiervoor zijn in volle gang en de leerlingen zijn allemaal al bezig met het schrijven van de artikelen. Het is de bedoeling dat daarna dan ook de eerste artikelen gepubliceerd kunnen worden. Volgend jaar zal hetzelfde gedaan worden, maar dan in Baskenland en aan het eind van dat jaar zal er in Friesland een eindbijeenkomst georganiseerd worden waar de Ierse en Baskische scholen bij zullen zijn. Voor Friesland is het plan om de materialen die ontwikkeld zijn blijvend in te zetten. Ze worden onderdeel van het Friese digitale onderwijsprogramma Searje 36. De toolkit voor de GLAMs wordt daar ook bij ingezet.

Meer informatie over het project WikiWomen vind je op Meta-Wiki.